Lonicera caerulea edulis en Lonicera kamschatica of blauwe honingbessen zijn nieuwe fruitsoorten. Het zijn zeer winterharde, gezonde en sierlijke vruchtdragende vruchtheesters. De blauwe honingbessen gelijken op blauwe (bos)bessen (Vaccinium corymbosum). Door meerdere planten aan te planten zal de bessenproductie verbeteren. De eerste bessen rijpen vanaf half mei- begin juni.

1. Naamgeving en botanische kenmerken van de blauwe honingbes.

1.1 Familie:

Kamperfoeliefamilie - Caprifoliaceae
Tot dezelfde familie behoort de zwarte vlier/ Europese vlier (Sambucus nigra).

1.2 Plantkundige kenmerken.

De meeste Lonicera-soorten zijn gekende sierlijke klimplanten. Er zijn ook enkele groenblijvende heesters. 
Van Lonicera chinensis worden in China de bladeren gegeten.
Er zijn enkele ook enkele Lonicera-soorten met blauwzwarte besvruchten, welke goed bruikbaar zijn als vruchtgewas/ fruitgewas in de tuin:

Lonicera caerulea var. edulis, Lonicera caerulea var. cauriana (Sweet berry honeysuckle)
Foto 01: geelwitte buisvormige bloemen begin april.

Foto 02: langwerpige blauwe bessen vanaf 20 mei

2. Grond en standplaats

Geschikt om te planten op alle grondsoorten. Minder kieskeurig van grond en standplaats dan de blauwe bessen (Vaccinium corymbosum).

3. Planten

3.1. Rassenkeuze

• Lonicera kamschatica 'Sinyaya Ptitsa', `Goluboye Vereteno', `Gerda', `Fialka', `Morena'
• Lonicera angustifolia (Garhwal Himalayas)
• Sommige auteurs plaatsen alle eetbare blauwe honingbessen bij de Lonicera caerulea.
• Zie ook tabel met overzicht (jpg)

3.2 Plantafstand

• Hagen worden geplant op een afstand van 1 m.
• Struiken worden geplant op 1,3 m.
• De aanbevolen rijafstand is 2,5 tot 3 m. (25 planten/100m²)

3.3 Planttips

• Te planten als (lage) fruithaag aan draad of als laagblijvende (dichtgroeiende) fruitstruik. De groeihoogte is ca 50 tot 100 cm.
• In Canada heeft men enkele rassen van Lonicera caerulea en deze worden "haskap"berries genoemd, naar een Japans woord voor eetbare honingbes.
• Plant meerdere (gelijkbloeiende) rassen door elkaar, want een goede kruisbestuiving geeft meer én iets grotere bessen. De verschillende rassen bloeien soms ongelijk zodat een goede kruisbestuiving bemoeilijkt wordt.

4. Snoeien van blauwe honingbes.

4.1 Snoeitijd.

• Bij voorkeur direct na de oogst snoeien (midden tot einde juni). De bessen rijpen vanaf einde mei tot ca half juni.
• Doe geen zomersnoei --> De nieuwe scheuten moeten voldoende afrijpen!

4.2 Vormsnoei na het planten

• Verwijder te laag zittend vruchthout.
• Verwijder takken die naar binnen groeien en de kruisende takken.

4.3 Jaarlijkse onderhoudssnoei

• De snoei lijkt wat op deze van zwarte trosbessen. Takken terugsnoeien is niet nodig.
• Uitdunnen van de scheuten in het centrum van de plant als de struiken ca 1 m hoog zijn.
• Verwijder het centrum van de struiken zodat je een vaasvorm bekomt. (Zie foto)
• Laat per struik slechts 8 tot 10 jonge twijgen staan van gemiddelde sterkte.
• Jaarlijks wordt ongeveer 20% van de hoofdtakken verwijderd.

Foto. Het resultaat na de snoei is een vaasvormige struik.

5. Oogst en gebruik van de blauwe honingbes.

5.1 Oogst

• Op zand- en zandleemgronden zijn de vroegste rassen van de honingbes (Lonicera kamtschatica, Lonicera caerulea) rond 25 mei reeds te oogsten!
• Zodra de bessen volledig blauw gekleurd zijn kan je best ze nog een week laten hangen om ze voldoende zoet te laten worden.
• De smaak is zuurzoet en voor sommigen smakend zoals zure kersen (krieken, morellen).
• Bessen die bijna afvallen hebben een aromatische, zuurzoete smaak.
• Laat de honingbessen rijpen op de plant zelf! Eventueel kan u een opvangnet plaatsen om de rijpe (afvallende) bessen op te vangen.
• Eetrijpe bessen zijn iets gerimpeld en voelen een beetje zacht aan.

5.2 Gebruik.

• Mits de bessen zeer rijp zijn kan u ze ook vers eten.
• Bijzonder geschikt voor verwerking tot sap, jam, vruchtensaus en wijn. Ook bijzonder geschikt om te eten bij yoghurt.
• Fel gekleurde blauwzwarte siroop is bijzonder geschikt voor op ijscréme en gebak te gebruiken.
• De blauwzwarte vruchten van deze soort(en) hebben een aangename zoete smaak en worden voor verse consumptie en verwerking van oudsher door de locale bevolking geplukt.
• Ze bevatten 6-8 % suiker, 2-3% vruchtzuur, mineralen, 40-70 mg vitamine-C per 100 g vrucht en ze zijn rijk aan vitamine-P-achtige verbindingen. De vruchten/ honingbessen worden tot sappen, jams, marmelade en moes verwerkt of vers als compote gegeten. Het hoge gehalte aan anthocyanen geeft aan de producten een intens donkere kleur.
• Mogelijk zijn de bessen meer geschikt voor verwerking dan voor vers verbruik.

6. Vermeerderen

• Vermeerdering is mogelijk d.m.v. zomerstekken, scheuren en weefselteelt.
• Stekken:
  • Te stekken vanaf mei tot juni. Regenachtig en bewolkt weer is ideaal om te stekken.
  • Zorg voor een goede etikettering van de verschillende rassen!
  • Gebruik stevige eenjarige twijgen waaruit je stekken van ca 8 tot 15 cm lengte neemt. De knoppen en bladeren aan de twijgen staan steeds met twee tegenover elkaar. Knip de stekken onder en boven een knop af.
  • Verwijder de bladeren op de onderste helft van de stekken en plaats ze in potten gevuld met stekgrond. Iets aandrukken aan de stekbasis.
  • Plaats de stekken ca 5 cm diep in lichtvochtige zaai- en stekgrond, druk licht aan en zorg ervoor dat ze niet uitdrogen.
  • Bescherm de stekken tegen verwelking en te felle zon met groeidoek, plastiek of ander lichtdoorlatend materiaal. Regelmatig de stekken benevelen voorkomt verwelking.

7. Ziekten en plagen

• In het algemeen weinig gevoelig.
• Door de vroege bloei wel gevoelig voor lentenachtvorst.

8. Blauwe honingbes in diverse talen.

• Wetenschappelijke naam: Lonicera caerulea edulis en Lonicera kamschatica
• Nederlands: honingbes, siberische blauwe bes, siberische honingbes, blauwe honingbes, haskap
• Frans: Baie de Mai, Camerisier Bleu, Chèvrefeuille Bleu,
• Canada: Haskap, Haskappu, Hascap
• Engels (USA): Blue Honeysuckle, Sweet berry honeysuckle, Edible Honeysuckle, Blue Honeysuckle, Honeyberry, Sweet-berry Honeysuckle
• Duits: Maibeere, Blaue Heckenkirsche

9. Etymologische betekenis

• Lonicera caerulea edulis
• Lonicera: Naar Adam Lonitzer, 1528 - 1586; Duits medicus, die zijn naam latiniseerde; schrijver van een groot werk over natuurlijke historie.
• caerulea: donkerblauw; blauwgroen (Latijn)
• edulis: eetbaar
• kamschatica (kamtschatica): afkomstig van Kamtschatka (N.O.-Azië).
• angustifolia: smalbladig; met smalle bladeren (angustus = smal; folium = blad) (Latijn)